وکالت در محاکم و دفاع از حقوق موکل را تنها برخورداری از دانش حقوقی کفایت نمیکند. اشتراکاتِ گستردهی مفاهیم و اصطلاحات حقوقی با زبان عمومی از یکسو و تمام متغیرهای منتظر و نامنتظر درمحاکمات، از دادرس وطرف دعوی و… از دیگرسو، موجب میشود که وکیل مدافع علاوه برسوادحقوقی به مهارتهای دیگر متکی باشد. مهارت روایتگری، آشنایی با زبان واژگانی و زبان بدن، مهارت اقناعگری، مهارت حل مساله و ارائهی برونرفتها.
جورجوآگامبن فیلسوف و نویسنده معاصر ایتالیایی در کتاب برهنگی، فصلی را به «پرسونا» یا همان شخصیتی که هر کس دوست دارد از او دیده و دریافت شود اختصاص داده و انسانها را خارج از تنهایی و خلوت خود نوعی بازیگر میداند. پرسونای هریک از ما را مجموعهای درهم پیچیده وشگفت انگیز تشکیل میدهد که در یک بازه زمانی نسبتا طولانی، متاثر از ناخودآگاه و خودِآگاهمان از خود بروز می دهیم.
در سالهای فعالیتم در اداره حقوقی شهرداری، کرارا با وکلای دادگستری همسخن شده بودم اما نخستین مواجهه جدیام با یک وکیل مدافع زمانی بود که به زنده یاد «علی اکبر محمدی» از وکلای طراز اول استان، برای پذیرش کارآموزی مراجعه کردم. شخصیت نافذ، عزت نفس و بلند نظریاش جای خود، او به واقع «پرسونای» خود را بعنوان وکیل مدافع محکم واستوار ساخته بود. هرجا که افتخار همراهی ایشان را داشتم، به وضوح میدیدم که حضوری پر صلابت و شیرین دارد. لبخند میزند، جوک میگوید، مثل همه، اما چنان با ظرافت وتانی کلمات را برمیگزیند که طرف مقابل را وادار به احترام و توجه میکند. جایی نیاز نبود خود را معرفی کند. چرا که کافی بود طرف از کمترین میزان هوشمندی برخوردار باشد، از نحوه راه رفتن، نشستن، شیوه نگاه کردن بدون کمترین تکبر و خوارشماری و نخستین جملهای که به زبان می آورد، بخوبی در مییافت که با وکیلی فاضل، صبور و جدی روبروست و لامحاله، ناگزیر به احترام و تنظیم رفتار خود در برابر او میشد. باری در نخستین ملاقات با ایشان دریافتم که بسا بیشتر از تصور من درحوزههای مختلف علوم انسانی دانشمند است. خوشترین ساعتهای دوره کارآموزی برایم زمانی بود که درحوزه هنر و ادبیات وتجارب زیستهاش برایم میگفت. کم گو و گزیدهگو با طنزی عمیق و اپیکوری. البته که در میان همکارانمان که عمرشان دراز باد مثل مرحوم علی اکبر محمدی کم نیستند. اساتیدی که نگارنده مفتخر است محضرشان را دریافته است جنابان، بهمن حیدری نژاد، احمد بزرگ نیا، محمود کامران زاده، ابراهیم یدک، حسن سجادی، میرتقی هاشمی، خانمها آدینه بنیمهد، فرزانه سیاسیفر و زنده یاد خانم اعتمادی و البته همکاران فرزانهی جوانتری که نامشان دلم را روشن میکند و از سرمایههای اجتماعی ارزنده جامعهی رنجورمان هستند. همه ی این بزرگواران که نامشان از ذهن و قلم گذشت ،هر یک «پرسونای»ویژهی خودشان را دارند که متکی به دانش عمومی و مهارتهای پیش گفته است.
کمیسیون فرهنگ وهنر کانون وکلای دادگستری تلاش میکند دریچههایی را به دنیای فرهنگ و هنر و کسب مهارتهای ضروری حرفه وکالت بگشاید. برنامههای کمیسیون فرهنگ و هنر صرفا جنبهی تفریحی و اصطلاحا «فان» ندارد.
برنامههای نمایشنامهخوانی، نقد فیلم، پرداختن به سبکهای مختلف هنری(موسیقی، هنرهای تجسمی) آیینها، مکاتب فلسفی و ادبی، داستانخوانی و… همه وهمه بمنظور حفظ و توسعهی تماس با زبان بطور عام و معنا بطور خاص است. از اینرو انتظار میرود همکاران عزیز، بویژه وکلای جوانی که امید آیندهی خود را به هنر و مهارت دفاع قرار دادهاند و البته امید حرفهی وکالت بحساب میآیند ، به این برنامهها توجه و در ادامهی این راه مشارکت کنند.
کمیسیون فرهنگ وهنر با قدردانی از حمایتهای همکاران هنرمند و هنردوست در هیات مدیره محترم، در جلسات هفتگی کمیسیون وبویژه در برنامههای فرهنگی و هنری خود، همواره حضور و پیشنهادات همکاران را ارج مینهد و برسر میگذارد.
* قاسم بزرگزاده | رییس کمیسیون فرهنگ وهنر کانون وکلای دادگستری گیلان
