جواد زبردست گشتی در یادداشتی نوشت : آتش سوزی نیمه شب ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ در روستای تاریخی امام زاده ابراهیم شفت، بار دیگر مردم گیلان را در بهت فرو برد، هرچند این اولین فاجعه آتش سوزی نبود که بخش زیادی از خانه های روستا و دارایی مردم را خاکستر می کرد و در سالهای گذشته نیز چندین آتش سوزی در امام زاده ابراهیم اتفاق افتاده که سه مورد آن خسارتهای وسیع تری برجای گذاشته است.
اما در حادثه اخیر که هنوز علت نهایی آن بر ما پوشیده است و گفته می شود شروع آن از نانوایی بوده، سازه های چوبی و انفجار پی در پی کپسول های گاز که جهت پخت و پز و گرمایش در ساختمانها استفاده میشد، شعله های آتش را افزایش داده و از سوی دیگر متاسفانه به علت نبود ماشین آتشنشانی در روستا – که آن هم از نشانه های اهمال کاری، ترک فعل و سوءمدیریت متولیان این بخش است – تا زمان رسیدن نیروهای آتشنشانی از شهرهای همجوار – شعله های آتش بیش از صدوپنجاه واحد مسکونی و مغازه را در بر گرفت و خاکستر کرد.
البته خوشبختانه این واقعه ی تلخ هیچ خسارت جانی و جراحت انسانی به دنبال نداشت، اما اگر آن شب جمعیت مسافران ساکن در روستا بیشتر بود این مهم میتوانست ابعاد تراژیک و جبران ناپذیری را رقم بزند.
پس از وقوع آتش سوزی اخیر، مدیران زیادی جهت همدردی و بررسی و پیگیری موضوع در محل حادثه حضور یافتند اما واقعیت غیرقابل انکار در تصاویر منتشر شده نشان می دهد حدود نیمی از ساختمانهای روستا در شعله های آتش سوخته و اینک مردم بیش از هرزمان دیگر بجای شعار و وعده ، نیازمند کمکهای میدانی و کار عملی جهت بازسازی روستا هستند.
رخدادی که عزم جدی و همه جانبه مسئولان کشوری و استانی را برای بازسازی فوری این روستای زیارتی/گردشگری می طلبد.
در این نوشته مختصرا به مواردی درباره مشکلات اخیر روستای امام زاده ابراهیم خواهم پرداخت، به این امید که سازمان ها و ادارات متولی امر با درایت و برنامه ریزی از وقوع دوباره چنین فجایعی پیشگیری کنند.
۱ – پرسش نخست اینکه پس از آتش سوزی های یک دهه گذشته در امام زاده ابراهیم، هربار ساخت و آبادانی روستا از نظر طراحی و ایمنی از چه نقشه و اصول مهندسی پیروی کرده است.
بعنوان مثال قرن ها از چوب بعنوان مصالح اصلی در روستا استفاده شده و هربار آتش زنجیر وار به تمام ساختمانها نفوذ کرده – اما چرا مسئولان بعد از وقوع آتش سوزی سالهای اخیر کیفیت ساخت بناهای تخریب شده را تغییر نداده اند؟
متاسفانه آنگونه که پیداست، اسکلت بندی بناها به شدت غیر کارشناسی و ضعیف بوده اند!
آیا کسی نباید بر ساخت و ساز چنین روستای مهمی که سالانه جمعیت زیادی از آن بازدید می کند، نظارت کند؟
حتی مسئولان شهرستان شفت و فومن و مدیران ارشد استان نیز هربار ایمنی جان و مال ساکنان امام زاده ابراهیم را نادیده گرفته و فقط در سخنرانی ها به ظرفیت گردشگری و زیبایی آن اشاره کرده اند.
وگرنه پس از بارها آتشسوزی در سالهای گذشته، امروز نباید دوباره شاهد این حجم از ویرانی می بودیم و مردم ناچار زندگی خود را از نو شروع کنند.
۲ – اینک باید بدانیم حوادثی همچون آتش سوزی امام زاده ابراهیم در دورانی رخ داده که به واسطه توسعه علم و فناوری ، نیروهای متخصص و کارآمد در حوزه ساختمان سازی استان فعالیت دارند که قادرند با الگوهای روز جهان نقشه ای مهندسی شده، مستحکم و فنی ارائه کرده و زیرساخت بی عیب و نقصی برای رفاه زندگی ساکنین روستا فراهم کنند – بشرطی که تصمیم گیران ارشد استانی و شهرستانی مقدمات این تغییر بزرگ را فراهم آورند.
۳ – حال وقت آن است همه ی دستگاه های مسئول همدل شده و با حفظ شان و احترام به مردم بهسازی روستا را با حداکثر سرعت ممکن با توجه به زمان باقیمانده تا شروع فصل سرما، بدور از وعده های بی اساس و مایوس ساختن مردم، به سامان برسانند.
در این مدت فراهم کردن امکانات مناسب برای اسکان مردم، همچنین تامین نیازهای روزانه همچون غذا، بهداشت، پوشاک و سایر ملزومات توسط سازمانهای دولتی و جهادی با دقت انجام گیرد.
در بحران های عمومی فراهم کردن تسهیلات و حمایت همه جانبه از مردم وظیفه ذاتی دولت است، بویژه در مواقعی همچون وقوع سیل و زلزله و آتش سوزی که تمام هستی مادی مردم نابود شده و امکان درآمد و کسب و کارشان هم از دست رفته است.
در وضعیت ناگوار فعلی – دغدغه ساکنان امام زاده ابراهیم نه فقط اسکان، خوراک و پوشاک، بلکه نگرانی از آینده و نحوه تخصیص اعتبار مالی و وام برای از نو بنا کردن خانه هایشان است.
در این بین مسئولان شهرستان و خصوصا منتخب مردم در مجلس شورای اسلامی، نقش کلیدی برای رایزنی با دولت و بیان واقعیات زندگی مردم برعهده دارند، تا صدای نیاز و گرفتاری ساکنین امام زاده ابراهیم به گوش مرکز کشور برسد.
۴ – ارائه نقشه یکپارچه و جامع برای ساخت خرابی های روستا امری مهم است. به این منظور مدیریت عمرانی باید متکی بر سه اصل دوام و زیبایی و سازگار با ویژگی های جغرافیایی و فرهنگی منطقه باشد تا از منظر میراث فرهنگی و گردشگری نیز شاهد شکوفایی و ایمنی پایدار در روستا باشیم.
۵ – از آنجایی که اغلب اهالی روستا به جز کسب درآمد از طریق اجاره اتاق به مسافران و یا فروش سوغات در مغازه های خود – امکان دیگری برای درآمد و تامین معیشت نداشتند، حال این نگرانی وجود دارد که آیا ساختمانهای سوخته بیمه بوده اند؟ و آیا شرکت های بیمه می توانند نسبت به چنین روستایی که بافت معماری یکپارچه و واحد دارد ، طرح ویژه ای ارائه کنند.
براستی تا اتمام بازسازی روستا و بازگشت زندگی به روال عادی، مردم با چه پشتوانه معیشتی زندگی خواهند کرد؟ وقتی که تمام دارایی اشان سوخته و امکان کسب و کار ندارند؟
اینجاست که بسته های حمایتی دولت، کمکهای اداره اوقاف بعنوان متولی حرم، هلال احمر و مردم باتمام توان باید وارد صحنه بشوند.
۶ – هرسال بهار و تابستان شاهد افزایش ورود زائران و گردشگران به امام زاده ابراهیم هستیم، اما اکنون که براثر آتش سوزی – امکانات اقامتی روستا کاهش یافته، اداره کل گردشگری و سایر مسئولان شهرستان می باید نسبت به این مساله طوری اقدام کنند که از رکود اقتصادی روستا جلوگیری شده و به کسب و کار باقی ساکنان صدمه وارد نشود، از آنسو با درک بحران پیش آمده در روستا، از هرگونه وقفه در روند ساخت و ساز جلوگیری شود.
۷ – مورد آخر خود ساکنین روستای امام زاده ابراهیم هستند که می باید در این برهه حساس با صبر و آینده نگری مطالبات خود را دنبال کنند. در چنین اوضاع و احوالی که امکان سودجویی و فرصت طلبی برای افراد معلوم الحال فراهم می شود، جامعه محلی با انتخاب گروهی از معتمدین پیگیر نیازهای خود و وعده های مسئولان باشند تا بجای برخورد سطحی با مسائل، درمان پایدار و ثابت برای مشکلات و معضلات امام زاده ابراهیم اتخاذ بشود، این مساله نیازمند همفکری و مشورت ادارات اجرایی با مردم و افراد متخصص در امور عمرانی، محیط زیست و گردشگری است.
به امید اینکه روستای تاریخی امام زاده ابراهیم بزودی بازسازی شده و دوباره آسایش، معاش و روال عادی زندگی مردمانش به جریان درآید.
