شماره نظریه : ۷/۱۴۰۲/۱۱۲۲
شماره پرونده : ۱۴۰۲-۱۲۷/۱-۱۱۲۲
تاریخ نظریه : ۱۴۰۳/۰۳/۰۵
استعلام :
آیا رسیدگی به درخواست سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر مطالبه ضرر و زیان که ضمن شکایت کیفری شکار یا صید غیر مجاز موضوع ماده ۱۸ قانون شکار و صید مصوب ۱۳۴۶ با اصلاحات بعدی مطرح می‌شود، مستلزم تقدیم دادخواست مطابق مقررات آیین دادرسی مدنی و ماده ۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
نظر به این‌که ضرر و زیان ناشی از جرم و صدور حکم به جبران آن، از حیث ماهیت مجازات محسوب نمی‌شود و مطالبه آن عنوان دعوای حقوقی دارد و با عنایت به قاعده کلی مذکور در ماده ۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ که مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم را مستلزم رعایت تشریفات قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ از جمله تقدیم دادخواست می‌داند، لذا حکم مقرر در ماده ۱۸ قانون شکار و صید مصوب ۱۳۴۶ با اصلاحات بعدی که ناظر بر پذیرش سازمان حفاظت محیط زیست حسب مورد به عنوان شاکی یا مدعی خصوصی برای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرایم موضوع این قانون است، از این قاعده خارج نیست و دعوای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرایم موضوع این قانون از سوی سازمان یادشده، عنوان دعوای حقوقی دارد و از حیث کیفیت رسیدگی و صدور حکم علی‌الاصول تابع عمومات قانونی حاکم بر این دعاوی؛ از جمله از حیث تقدیم دادخواست و احراز ارکان دعوای مسؤولیت مدنی است. رأی وحدت رویه شماره ۵۸۲ مورخ ۲/۱۲/۱۳۷۱ هیأت عمومی دیوان عالی کشور در همین راستا است.
