بر اساس اعلام دفتر مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، استانهای هرمزگان، کرمان، سیستان و بلوچستان، گیلان، خراسان رضوی، اردبیل و خوزستان دارای بیشترین موارد مثبت ابتلا به بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو هستند.
به نقل از وزارت بهداشت، تب خونریزیدهنده کریمه کنگو مهمترین و گستردهترین بیماری ویروسی منتقل شونده از طریق کنه است. این بیماری در بیش از ۳۰ کشور دنیا وجود داشته و در قارههای آفریقا، اروپا و آسیا اندمیک است.
میزان مرگ و میر این بیماری میتواند قابل توجه باشد، به طوری که متوسط میزان کشندگی آن بین ۳۰ تا ۵۰ درصد تخمین زده شده است و برخی منابع حتی میزان آن را تا ۸۰ درصد در زمان طغیانها نیز گزارش کردهاند.
یکی از راههای انتقال بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو تماس با خون و ترشحات و لاشه دام آلوده در هنگام ذبح یا دوره زمانی کوتاهی پس از ذبح است؛ بر همین اساس ذبح کنندگان، قصابان، کارگران کشتارگاهها، دامداران، چوپانان، دامپزشکان و زنان خانه دار به دنبال تماس با دام تازه ذبح شده یا گوشت آلوده در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
از نشانههای اولیه بیماری میتوان به بروز ناگهانی تب، سردرد شدید، لرز و درد عضلانی اشاره کرد که معمولا بین ۳ تا ۱۳ روز پس از تماس با ویروس (بسته به راه انتقال بیماری) در فرد ظاهر میشود، اشاره کرد. سپس علائم بیماری به سمت وخامت رفته و خونریزی در نقاط مختلف بدن بروز میکند.
بر اساس این گزارش از سال ۱۳۷۸ تا پایان سال ۱۴۰۱، استان سیستان و بلوچستان با شناسایی ۹۴۹ مورد، خراسان رضوی ۱۷۹ مورد، کرمان ۱۰۴ مورد، اصفهان ۷۶ مورد و فارس ۶۸ مورد از موارد قطعی بیماری، بیشترین استانهای گزارش کننده موارد قطعی بیماری در کشور را تشکیل دادهاند.
مصرف فرآوردههای حیوانی به صورت خام از نظر انتقال بسیاری از بیماریها خطرناک است و افراد باید از مصرف گوشت و جگر خام خودداری کنند. فرآورده دامی باید به صورت پخته مصرف شود تا مطمئن شویم عامل بیماریزا کاملا از بین رفته است. گوشت دام ذبح شده را باید قبل از قطعه قطعه کردن و مصرف، حداقل ۲۴ساعت در دمای ۴ درجه سانتیگراد در یخچال نگهداری کرد. جگر و سایر امعا و احشای دام نیز قبل از مصرف باید ۴۸ ساعت در دمای ۴ درجه سانتیگراد در یخچال باشد.
این گزارش می افزاید: تامین ناکافی و عدم تخصیص به موقع اعتبارات برای اجرای برنامه مدیریت پیشگیری و کنترل بیماری، نگهداری دام در مجاورت اماکن مسکونی در مناطق روستایی، کشتار غیر مجاز و غیر بهداشتی دام در حاشیه شهرها، ناکافی بودن اقدامات کنترلی دامپزشکی در کانونهای آلوده دامی، مشارکت ضعیف سازمانهای غیر دولتی و داوطلب در برنامههای کنترل و پیشگیری بیماری، ناکافی بودن آموزش پزشکان در تشخیص بالینی بیماری در انسان بویژه در مناطق با بروز کمتر بیماری، تردد و نقل و انتقال غیر مجاز از مرزهای داخلی بین استانی و خارجی با کشورهای همجوار از چالشهای تب خونریزی دهنده کریمه کنگو است.
روشهای پیشگیری از تب کریمه کنگو چه هستند؟
به گفته عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، متاسفانه در برخی مناطق بلافاصله پس از این که دام ذبح میشود مورد استفاده قرار میگیرد که این روش احتمال انتقال بیماری را بالا میبرد.
وی افزود: در کشتارگاههای صنعتی و مجاز، نظارتهای بهداشتی وجود دارد و کارکنان برای قطعه قطعه کردن گوشت از دستکش، لباس مخصوص و عینک استفاده میکنند؛ بنابراین خطر آلودگی به ویروس تب کریمه کنگو زمانی افزایش مییابد که برخی افراد خارج از کشتارگاه اقدام به ذبح دام میکنند.
حقیقی اظهار کرد: به افراد توصیه میکنم با توجه به آغاز فصل گرما و احتمال شیوع این بیماری، در زمان خرد کردن گوشت از دستکش استفاده کنند. متخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری افزود: مردم باید حتما گوشت خریداری شده را حداقل ۲۴ ساعت در دمای صفر تا چهار درجه سانتیگراد نگه دارند و سپس مصرف کنند. همچنین از خوردن جگر خام خودداری و پیش از مصرف نیز ۴۸ ساعت آن را در دمای صفر تا چهار درجه سانتیگراد نگهداری کنند.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، از احتمال شیوع این بیماری در فصل بهار و تابستان خبر داد و گفت: بیماری، چهار فاز دارد. فاز اول دوره کمون یا پنهان است؛ در این مرحله پس از گزش کنه آلوده یا تماس با بافت یا خون آلوده، ویروس وارد بدن فرد میشود. در این مرحله هنوز علایم اصلی آشکار نیست، امکان دارد فرد گلودرد یا بدن درد یا علایمی دیگر داشته باشد که به نظرش چندان مهم نباشد.
به گفته حقیقی، از زمان ورود ویروس تا وقتی علایم اصلی ظاهر میشوند معمولا یک تا پنج روز طول میکشد و بیشترین دوره کمون ۱۳ روز است؛ضمن اینکه دمای بسیار بالا را در از بین بردن ویروس موثر دانست.
وی ادامه داد: مرحله بعدی، فاز پیش از خون ریزی است؛ در این مرحله احساس بیحالی، سردرد، درد عضلانی، تهوع، استفراغ و مشکلات گوارشی در فرد دیده میشود. متخصص بیماریهای عفونی فاز سوم بیماری را مرحله خون ریزی دهنده اعلام کرد و افزود: در این مرحله اعضای مختلف بدن دچار خون ریزی می شوند، فاکتورهای انعقادی خون از بین میروند و اختلالات قلبی و عروقی آشکار میشوند. این متخصص بیماریهای عفونی از فوت میانگین ۳ نفر از هر ۱۰ نفر مبتلا به این بیماری خبر داد که اغلب در فاز سوم ابتلا رخ میدهد و عنوان کرد: اگر بیماری وارد فاز چهارم یا دوره نقاهت شود، با ادامه مصرف داروها، ضعفش برطرف شده و در طول چند هفته بهبود مییابد.
عضو هیأتعلمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر لزوم مراقبت و پیشگیری از ابتلا به این بیماری، گفت: با توجه به فصل گرما و نحوه انتقال این بیماری، مردم باید در زمان تماس با حیوان آلوده، در هنگام ذبح حیوان و تماس با اعضای داخلی بدن نکات بهداشتی را رعایت کنند.
