دکتر علی خالقی وکیل دادگستری و استاد دانشگاه تهران در صفحه اینستاگرام خود تعلیق یک زن وکیل از حرفه وکالت به عنوان مجازات درجه ۸ جرم بی حجابی را مورد نقد قرار داده است.
دکتر خالقی نوشت : گاه روشهاى ابداعى برخى قضات در مقابله با بیحجابى، بر خلاف قانون و ناقض حق مالکیت شهروندان است. نمونه آن، رأیى است که اخیراً بر اساس برداشتی نادرست از مفهوم «وسیله»، خودرویی را که راننده آن حجاب شرعی را رعایت نکرده به عنوان «ابزار تسهیل کننده جرم» معرفی و علاوه بر تعیین مجازات جایگزین حبس براى متهم و به عنوان مجازات تکمیلی، او را به مدت دو سال از رانندگی با وسایل نقلیه موتوری محروم و توقیف یکساله خودروی او به عنوان وسیله ارتکاب جرم را مقرر کرده است.
در حقوق جزا، «وسیله» عبارتست از آنچه مرتکب به آن متوسل میشود و به کمک آن رفتار مجرمانه را انجام میدهد. در واقع، وسیله، واسط میان مرتکب و عمل اوست و در جرائمی قابل استفاده است که رفتار مرتکب به صورت فعل باشد. در «ترک فعل»، خودداری از انجام یک تکلیف قانونی، جرم شناخته شده است و به صرف «عدم انجام» آن تکلیف، جرم واقع میشود و توسل به وسیله منتفی است.
«ظاهر شدن زنان بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی» یک جرم «ترک فعل» است. هدف قانون، تعیین پوششی خاص (حجاب شرعی) برای زنان و الزام آنان به رعایت این پوشش در معابر و انظار عمومی بوده است. جرم موردنظر به صرف عدم رعایت این الزام و خودداری از التباس به این پوشش واقع میشود. در چنین جرمی، اساساً «وسیله» برای ارتکاب وجود ندارد و مثلاً اگر زنی در خودرو، قایق، کشتی یا هواپیما حجاب شرعی را در انظار عمومی رعایت نکند، اینها محل ارتکاب جرم هستند، نه «وسیله ارتکاب جرم». خودرو میتواند وسیله حمل اسلحه یا مواد مخدر باشد، اما وسیله ارتکاب «بیحجابی» نیست. بیحجابی، به صرف نداشتن حجاب شرعی توسط راننده خودرو واقع میشود و رانندگی مدخلیتی در تحقق جرم ندارد.
ماده ۸۷ ق.م.ا هم به دادگاه اجازه داده که ضمن حکم به مجازات جایگزین، با توجه به جرم ارتکابی و وضعیت محکوم، وی را به یک یا چند مورد از مجازاتهای تبعی «و یا» تکمیلی نیز محکوم نماید؛ یعنی دادگاه میتواند برای متهم «یا» مجازات تکمیلی تعیین نماید «یا» مجازات تبعی، اما رأی مذکور، در مورد یکى از بانوان وکیل، هم مجازاتهای تکمیلی فوق را تعیین نموده و هم به عنوان مجازات تبعی، او را به مدت دوسال از اشتغال به عنوان وکیل دادگستری محروم میسازد. صرفنظر از اختلاف درباره جواز حکم به محرومیت از اشتغال به وکالت، اساساً در تعزیرات، مجازاتهای تبعی به حکم قانون مترتب بر محکومیتهای درجه پنج به بالاست و برای محکومیتهای درجه ۸ قابل تعیین نیست. با توجه به قطعى بودن این محکومیتها لازم است با آموزش لازم به قضات، از صدور آرائى چنین ناصحیح جلوگیری شود.
گفتنی است چندی پیش شعبه ۱۰۸۸ کیفری دو مجتمع قضایی ارشاد تهران در حکمی یک وکیل زن را به سبب کشف حجاب در خودرو(دارای مجازات درجه ۸) به مجازاتهای زیر محکوم کرد:مجازات جایگزین حبس – مجازات تکمیلی محرومیت دو ساله از رانندگی با وسایل نقلیه – توقیف یکساله خودرو – مجازات تبعی تعلیق دو ساله از اشتغال به حرفه وکالت